۱۳۴۵۶.عنه عليه السلام :لا مالَ أعوَدُ مِنَ العَقلِ.۱
۲۷۳۹
دَورُ العَقلِ فِي الفَضائِلِ
۱۳۴۵۷.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :ما قَسَمَ اللّه ُ لِلعِبادِ شَيئا أفضَلَ مِنَ العَقلِ ؛ فنَومُ العاقِلِ أفضَلُ مِن سَهَرِ الجاهِلِ. و إقامَةُ العاقِلِ أفضَلُ مِن شُخوصِ الجاهِلِ. و لا بَعَثَ اللّه ُ نَبِيّا و لا رَسولاً حَتّى يَستَكمِلَ العَقلَ. و يَكونَ عَقلُهُ أفضَلَ مِن جَميعِ عُقولِ اُمَّتِهِ. و ما يُضمِرُ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله في نَفسِهِ أفضَلُ مِنِ اجتِهادِ المُجتَهِدينَ. و ما أدَّى العَبدُ فَرائضَ اللّه ِ حَتّى عَقَلَ عَنهُ. و لا بَلَغَ جَميعُ العابِدينَ في فَضلِ عِبادَتِهِم ما بَلَغَ العاقِلُ. و العُقَلاءُ هُم اُولو الألبابِ. الّذينَ قالَ اللّه ُ تَعالى : «و ما يَذَّكَّرُ إلاّ اُولُو الألْبابِ» .۲
۱۳۴۵۸.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام ( ـ في وَصِيَّتِهِ لِهِشامِ ابنِ الحَكَمِ ـ ) : يا هِشامُ. ما قُسِّمَ بَينَ العِبادِ أفضَلُ مِنَ العَقلِ ؛ نَومُ العاقِلِ أفضَلُ مِن سَهَرِ الجاهِلِ. و ما بَعَثَ اللّه ُ نَبِيّا إلاّ عاقِلاً حَتّى يَكونَ عَقلُهُ أفضَلَ مِن جَميعِ جَهدِ المُجتَهِدينَ. و ما أدَّى العَبدُ فَريضَةً مِن فَرائضِ اللّه ِ حَتّى عَقَلَ عَنهُ.۳
۱۳۴۵۶.امام صادق عليه السلام :هيچ مالى، سودمندتر از خرد نيست.
۲۷۳۹
نقش خرد در فضيلتها
۱۳۴۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند چيزى بهتر از خرد، قسمتِ بندگان خود نكرده است. پس، خوابِ خردمند برتر از شب زنده دارىِ نادان است و در خانه ماندن خردمند برتر از سفر كردن نادان [براى طاعت خدا مانند حج و جهاد] است. خداوند هيچ پيامبر و رسولى را مبعوث نكرد مگر آن گاه كه خردش به كمال رسيد و خردش برتر از همه خردهاى امتش گشت. و آنچه پيامبر صلى الله عليه و آله در درون خود نگاه مى دارد برتر از كوشش كوشندگان است. و بنده فرايض خدا را نگزارد مگر آن گاه كه درباره او تعقّل ورزد و همه عابدان در فضيلت عبادتشان به آن جا كه خردمندان مى رسند نرسند. خردمندان همان اولو الالباب (صاحبان انديشه) هستند كه خداوند متعال فرمود: «و پند نگيرند مگر اولو الالباب».
۱۳۴۵۸.امام كاظم عليه السلام ( ـ در سفارش به هشام بن حكم ـ ) فرمود : اى هشام! ميان بندگان چيزى برتر از خرد تقسيم نشده است. خوابِ خردمند برتر از شب زنده دارىِ نادان است. خداوند هيچ پيامبرى را جز خردمند برنينگيخت تا آن جا كه خردش برتر از همه كوشش كوشندگان باشد. و بنده هيچ فريضه اى از فرايض خدا را نگزارد مگر آن گاه كه معرفت و آگاهى خود را از خدا فرا گرفت.
1.الاختصاص : ۲۴۶.
2.الكافي : ۱/۱۲/۱۱ و الآية من سورة البقرة : ۲۶۹.
3.تحف العقول : ۳۹۷.